توضیحات
دسته: مقالات
بازدید: 1923

                       

سرهنگ بازنشسته محمدرضا اکبر حلوایی ؛

معاون سابق مشمولان و امور معافیتهای سازمان وظیفه عمومی ناجا .

 

یکی از مباحث همیشگی در کشور که احتمالا بعد از مسایل سیاسی و اقتصادی در رتبه بالایی قرار دارد ، موضوع سربازی است ،

سربازی ، تغییرات و اثر بخشی آن بدان جهت  که خانواده ها را درگیر می کند موضوع مورد توجه است ، حتی تعداد قابل توجهی از جوانانی که به سربازی میروند وقتی از نقش خود در نیروهای مسلح و تاثیر آن بر امنیت کشور صحبت می کنند ، گوینده و شنونده پی می برند که سربازی چیزی جز اتلاف وقت نبوده است .

بخشی از دلایلی که لغو سربازی اجباری را ضروری می کند به قرار زیر است  :

 1- هدفمند نبودن :

    در ساختار های اجتماعی ، اصولا برای ایجاد یک نهاد ، اهداف، کارکردها و ارتباط آن با سایر نهاد ها موجود به نحوی تعریف می شود که در راستای هم و تکمیل کننده فعالیت یکدیگر باشند به نحوی که بتوان در یک مسیر خطی فرضی به راحتی وظایف هر نهاد را تشخیص داده و ارتباط آن با نهادهای قبل، بعد و یا موازی در این مسیر را مشخص کرد .

 سربازی فاقد این ویژگی است و لذا مشاهده می شود که مسئولین مربوط گاه هدف آن را جامعه پذیر کردن جوانان ، گاه مرد شدن و گاه مهارت آموزی در کنار حفظ امنیت تعریف می کنند در حالی که نه در مقوله امنیت ،نقش سربازان در ساختار امنیتی کشور و حتی نیروهای مسلح به درستی تبیین شده و نه حدود وظایف نیروهای مسلح در جامعه پذیر کردن یا مهارت آموزی مشمولین در کشور مشخص است.

2 - تغییر شکل جنگ ها :

    جنگ های امروزه برخلاف گذشته ، نبرد تن به تن نیروهای پیاده نیست بلکه بکارگیر سلاح های با برد بلند مانند انواع موشک های بالستیک، سطح به دریا ، دریا به خشکی ، سطح به سطح و...و حتی پهپادها سطح تماس نیروهای پیاده را به حداقل رسانده است و لذا کثرت نیروی پیاده نه تنها بازدارندگی ندارد که سبب افزایش تلفات انسانی نیز می شود .

3 - حرفه ای شدن نظامی گری:

 با توجه به بکارگیری وسیع فناوری در نیروهای مسلح و حتی پیشرفت سلاح های انفرادی و تجهیزات جانبی آنها ، نیروهای مسلح باید علاوه بر دارا بودن ویژگی هوشی و جسمی در استانداردهای تعریف شده ، تحت آموزش های مستمرو روزآمد قرار گیرند تا در مواقع لزوم کارایی مناسبی داشته باشند و این امر با بکارگیری نیروهای موقت ، بدور از استانداردهای هوشی و جسمانی و فاقد آموزش محقق نمی شود .

4 - ناکارآمدی سربازان:

   تنوع ماموریت های نیروهای مسلح ، ضرورت ارائه آموزش های متناسب با ماموریتها ، محدودیت های بکارگیری سربازان در مشاغل مهم یا حساس ، سنخیت نداشتن برخی وظایف نیروهای انتظامی مانند انتقال ،جلب و دستگیری متهم  از یک سو ، تفاوت ضریب هوشی ، مقاطع تحصیلی ، وضعیت جسمانی ، بیماری های منع کننده مشمولان که با عملکرد غلط وظیفه عمومی در رسیدگی های پزشکی و افزایش معافیت از رزم از سوی دیگر و همچنین بی رغبتی و بی انگیزگی سربازان به انجام خدمت به دلیل اجباری بودن سبب شده از سربازان عمدتا در مشاغل خدماتی غیر ضروری استفاده شود که تاثیری در ایجاد امنیت ندارد

5- مهاجرت نخبگان :

     ناکارآمدی نیروهای مسلح در بکارگیری ، اتلاف وقت جوانان ، بی توجهی به قابلیت ها و توانایی های سربازان ، رفتارهای ناشایست و دور از شان فرماندهان خصوصا فرماندهان جزء  که از سواد و دانایی کمتری نسبت به سربازان تحصیل کرده برخوردارند سبب شده تا نخبگان مهاجرت از کشور را بر انجام خدمت سربازی ترجیح دهند .

6 - کاهش تولید و کارآفرینی:

 کارآفرینی در فضای رقابت اقتصادی، نیازمند حضور و پایش مستمر بازار ، سنجش سلیقه مشتری ، وضعیت رقیبان ، نوآوری در تولید یا ارائه خدمات  دارد که سربازی عملا سبب می شود کارآفرینانی که در تعریف شرکت های دانش بنیان قرار نمی گیرند و کسب و کار های نوپا ایجاد کرده اند غیبت از سربازی را بر انجام خدمت و واگذاری بازار خود با رقیبان مقدم بدارند.

7 - استثمار از سوی کارفرمایان :

  نداشتن کارت معافیت یا پایان خدمت سبب شده تا بعضی از کارفرمایان از پرداخت حقوق اولیه کارگران مشمول خودداری کرده و آنان را که اتفاقا برای تامین معیشت خانواده نیازمند اشتغال هستند عملا استثمار کنند.

8 - افزایش مدت تحصیل :

    سربازی سبب شده تا بعضی از مشمولین به امید  فراهم شدن شرایط بهتر یا برخورداری از معافیت، مدت تحصیل را طولانی کرده و با ایجاد نیاز کاذب به مراکز آموزشی بیشتر برای تحت پوشش گرفتن متقاضیان ، سبب تحمیل هزینه به خانواده ها و دولت می شود.

9 - تاخیر در ازدواج :

    طولانی شدن مدت تحصیل ، انجام سربازی پس از اتمام تحصیل ، از دست رفتن فرصت اشتغال به دلیل افزایش سن و… موجب شده تا سن ازدواج در آقایان افزایش یابد که با توجه به ادامه تحصیل دختران و بالا رفتن انتظارات از همسر آینده عملا ازدواج و فرزندآوری را با تاخیر مواجه کند.

10 - بهم خوردن تناسب جمعیتی:

  افزایش مدت اشتغال مشمولان به تحصیل در مقاطع مختلف و انجام خدمت سربازی سبب می شود تا دختران سریع تر و راحت تر جذب بازار کار و در نتیجه استقلال مالی شوند که موجب سخت گیری در ازدواج و انتخاب همسر می شوند که در بلند مدت افزایش بیکاری آقایان ، عدم تمایل به ازدواج و … را بدنبال دارد .

مجموع این عوامل و بسیاری از عوامل دیگر که قابل شمارش است ضرورت لغو سربازی اجباری را بیش از پیش عیان می کند .

                                                         

 

توضیحات
دسته: مقالات
بازدید: 8163

 سردار مهری عزیز ،

          هرچند که در این مجموعه نوشتار سعی  کردم  مستند  به  اطلاعات شنیده  شده از 

مراجعه کنندگان به سازمان وظیفه عمومی که مورد اعتماد هم هستند ،  نکاتی را مطرح کنم ولی به علت 

طولانی شدن نوشته از ذکر سایر مطالب مانند: 

 

   - رفتار به دور از احترام کارکنان با مراجعه کنندگان اعم از ورودی سازمان و کارشناسان

   - الزام به استفاده از چادر و مشکلات ناشی از آن برای مراجعین خانم که به جرات می توان گفت

      وهن چادر و حجاب است و راه رفته غلط  دو دهه پیش سازمان تکرار شده است . ،

  - اعزام حضوری  مشمولان از سازمان  در شرایط فعلی شیوع کرونا و قرار داشتن وظیفه عمومی

     در  محدوده  ترافیکی  تهران و تشدید  ترافیک منطقه  در روزهای اعزام و از همه مهمتر نادیده 

     گرفتن تلاش های صحیح  ده سال گذشته برای تغییر آن  که به شائبه  علاقه  شما به مصاحبه  و 

       دیده شدن دامن می زند. 

   - ابطال کارت های معافیت  از سوی بازرسی سازمان صرفا با اخذ گزارش یا خبر، بدون توجه به

      رعایت  فرایند  اقدامات ذکر شده در قانون یا اعلام به مشمول قبل از ثبت در دسترسی گذرنامه  .

    - عملکرد دفاتر  پلیس+ 10 و  متصدیان بخش وظیفه عمومی آنها  و  راهنمایی های  غلط  به  

       مشمولان از سوی آنان  . 

 

  • تعامل یک سویه با رویه های غلط و بدور از کارشناسی ستاد کل

 

 

 و...  خودداری کرده و بررسی آن  و سایر موارد را به خودتان واگذار کردم .

 

         هدف اصلی از تدوین این نامه صرفا همان مواردی است که در ابتدا آوردم و در نتیجه انتظاری از 

نتایج  یا امیدی به  اقدامات احتمالی شما ندارم ، ولی آنچه را که  یقیین دارم اینست که  اولا قصد  تخریب

معاونین شما را نداشته وثانیا برنامه ای نیز برای نزدیکی به سازمان یا جنابعالی برای خود لحاظ نکرده ام. 

 

با پوزش از طولانی شدن مطالب و تصدیع اوقات شریف. 

      

                                                                     سرهنگ بازنشسته محمدرضا اکبر حلوایی  

                                                                        معاون سابق مشمولان و امور معافیتها 

                                                                                     5 / بهمن ماه /1399

توضیحات
دسته: مقالات
بازدید: 2075

 4 - معافیت تحصیلی 

 

    در حوزه تحصیلی همانند کفالت و پزشکی ، حرف برای گفتن زیاد است ولی سعی دارم مانند بخش های 

قبل به حداقل اکتفا کنم . 

 

الف - ممانعت از ادامه تحصیل مشمولانی که پس از بیست سالگی دیپلم می گیرند : 

         آنچه  که  در ماده 13 آیین نامه  معافیت  تحصیلی  برای  ممانعت از تحصیل مشمولانی که در مهلت   

معرفی فارغ التحصیل می شوند آمده هیچ استنادی در متن قانون ندارد و به نظر می رسد نگاه منفی به  

ادامه تحصیل مشمولان ،سبب تصویب چنین ماده ای شده است . 

       در حالی که در قانون و آئین نامه به دانشجویان اجازه داده شده است تا علاوه بر سنوات مجاز تحصیلی ، 

از سنوات ارفاقی هم بمدت یکسال استفاده کنند و پس از آن وارد مهلت معرفی شوند اعمال این مقررات 

برای  دانش  آموزان اجحاف و ظلم به آنان می باشد ضمن آنکه عبارت   " مجوزی برای صدور معافیت 

تحصیلی نمی باشد " به معنای عدم صدور معافیت تحصیلی نبوده و اختیار انتخاب را به سازمان داده است. 

 

      واقعا اگر فرزند خودتان متولد اردیبهشت و فارغ التحصیل خرداد می شد به همین راحتی از کنار این 

      موضوع می گذشتید؟ 

 

       ب - برابر رای  سال 97 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری ، فارغ التحصیلان مقاطع دانشگاهی می توانند 

در مقاطع  پیوسته  بالاتر ادامه  تحصیل  دهند و این ادامه تحصیل در شمول  ممنوعیت  صدور معافیت 

 تحصیلی  یکبار برای یک مقطع قرار نمی گیرد . متاسفانه سازمان به  جای پذیرش  و اجرای رای ، اقدام 

بر آن را منوط به موافقت ستاد کل نمود که  آن ستاد هم با نگاه حفظ خاکریزهای شکسته وظیفه عمومی 

از عبور اغیار، از اجرای آن خودداری کرده است  در حالی که همین امتیاز برای فارغ التحصیلانی که 

قصد ادامه تحصیل در حوزه علمیه را دارند لحاظ شده و عملا قاعده یک بام و دو هوا در سازمان تحت 

مدیریت جناب عالی در حال انجام است .  

 

      پ - شرایط  تابستان  سال جاری در خصوص معرفی و اعزام مشمولان دیپلم و آزمون سراسری و تعویق 

های مکرر آن را بخاطر دارید؟به نظر شما ایجاد هماهنگی درون سازمانی بین معاونت مشمولان و احضار 

و اعزام و برون سازمانی با وزارت علوم کار سختی بود که باید منتظر تصمیمات غیر کارشناسی ستاد کل 

می ماندید؟ واقعا جایگاه معاونت مشمولان در اینگونه اقدامات ذاتی ستادی چیست ؟ 

 

     ،مجددا  تاکید  دارم  که  به  معاونت  مشمولان  به  دلیل گستردگی دامنه آن توجه جدی داشته باشید، قطعا 

استحضار دارید ولی  برای  مزید اطلاع عرض می کنم  که  تمامی  واحدهای  شهرستان ها و بخش قابل 

توجهی از فعالیت استانها در راستای وظایف معاونت مشمولان است و این حوزه معاونی می طلبد

       دانا به همه  امور وظیفه عمومی ، قابلیت تحلیل مقررات و استنباط ضوابط صحیح ، توانا درایجاد 

      دیپلماسی برای ارتقای نقش سازمانی و نه فردی ، اختصاص فرصت برای نظارت حضوری و سیستمی

     برعملکرد استانها و شهرستانها ، سیاستگذاری و هدایت  اصولی  شوراهای  پزشکی  و هیات های رسیدگی

و ...  تا جایی که استانها و حتی شهرستانها جرات نکنند برای تبرئه خود از اشتباهات  و محکوم کردن

مشمولان اطلاعات غلط در سیستم ثبت نمایند و حق مشمولان را ضایع کنند .

 

توضیحات
دسته: مقالات
بازدید: 2113

 3 - احضار و اعزام؛     

     با توجه به شنیده هایم از مراجعه کنندگان به  موسسه و گاه مصاحبه ها و سایر شنیده های حاشیه ای ، فکر 

می کنم تعداد غایبین در حال حاضر حدود 3 میلیون نفر است و غیبت مشمولان ، دارای رشد فزاینده است 

که ناشی از اختلاف و تفاوت رفتار نیروهای مسلح از یک سو و بی برنامه گی ،  لجاجت و بی تدبیری از 

سوی دیگر در این حوزه است.

 

     لجاجت از آن جهت  که  با تمدید اعزام متقاضیان بسیار  سخت  موافقت  می شود  که خود عامل غیبت و 

افزایش آن می شود . وقتی  مشمول یک دوره غیبت را به جان می خرد  و دارای اضافه خدمت می شود 

 ،دیگر برایش غیبت بیشتر مهم نیست و لذا باید  با  تدبیر،  با کسانی که خود را در مدار قانون قرار داده

و برای خدمت رایگان ، حضور پیدا می کنند تا حد امکان مساعدت کرد. 

 

     در حالی که سپاه می تواند حدود 65 درصد سربازان  مورد نظر خود را به نام انتخاب کند، چرا این قابلیت

را با میل مشمول برای سایر نیروهای مسلح لحاظ نمی کنید؟ ،

  این همه  مصاحبه و گفتار در خصوص مکانیزه  شدن امور وظیفه عمومی، می تواند در گوشه ای هم  به 

  موضوع اعزام اختصاص  یافته  و با توجه به سهمیه هر سازمان در اعزام ، حداقل 50 درصد سهمیه  به 

انتخاب مشمول گذاشته شود تا هر مشمولی که خود را  زودتر معرفی و سازمان مورد نظر خود را انتخاب 

 می کند ، فرصت خدمت بهتری داشته باشد که این سقف به راحتی تا 70 درصد سهمیه سازمان ها را می تواند

شامل شود. 

 

     این اقدام  میل  به  خدمت  را  افزایش  داده ،  انگیزه  برای معرفی زودتر و عدم  تقاضای تمدید اعزام را نیز

افزایش  داده  و خللی  نیز  در انجام  وظایف  سازمان و تامین  سرباز  نیروهای مسلح  ایجاد  نمی کند. 

  

شاید بد نباشد به جای تهدید غایبین به برخورد که معمولا نتیجه معکوس دارد تسهیلاتی برای کسانی که ،

خود را برای اعزام معرفی می کنند در نظر گرفته شود.